Bryły – odmiany i formy

Nie ma drugiego takiego bursztynu, który ma taką różnorodność barw jak bursztyn bałtycki. Swoją olbrzymią gamę kolorów zawdzięcza obecności drobnych, niewidzialnych gołym okiem, pęcherzyków powietrza lub resztek organicznych, zamkniętych w nim miliony lat temu oraz od warunków, w jakich przebywał. Bursztyn jest nieprzejrzysty, gdy w jego wnętrzu występują miliony drobnych pęcherzyków powietrza, które są prawdopodobnie pozostałością po wodzie. Najczęstsze odmiany bursztynu są żółte. Barwy białe, niebieskawe i zielonkawe występują  rzadko. Bursztyn to kamień żywy, ciemnieje pod wpływem światła i powietrza. Wewnątrz bryłki bursztynu są najczęściej jaśniejsze niż mogłaby na to wskazywać barwa zewnętrznej, zwietrzałej warstwy.

Słowniki odmian oparte na słownictwie ludowym wymieniają około stu nazw, określających bursztyn – kościak, cacko, kapuściak, cukrowy czy miodowy to tylko niektóre z nich. Bursztyn może być przezroczysty, przeświecający i nieprzezroczysty, o bogatych odcieniach barw żółtych, czerwonych, brunatnych, beżowych, ale także białych, niebieskawych, zielonkawych, które czasem tworzą niepowtarzalne mozaiki. Bryłki czyste, ale i przepełnione rozdrobnioną substancją roślinną, układającą się w misterne nie do powtórzenia rysunki, budzą podziw miłośników bursztynu.


 

Naturalne formy bursztynu nie są przypadkowe. Zależą przede wszystkim od miejsca wycieku żywicy i kształtu szczeliny, w której się gromadziła. Pora roku, nasłonecznienie (im cieplej tym żywica bardziej płynna, im zimniej, tym jest bardziej gęsta, stężała), stan i wiek drzewa – to wszystko miało wpływ na formy. Żywica zastygała ściekając po korze (bryłki nazywane są ‘sklejką’) lub w formie sopli i kropli spadających z gałęzi. Często gromadziła się zalepiając okaleczenia (tzw. ‘strupy’). Żywica kształtowała się pod korą (bryłki powstałe w tych miejscach mają w przekroju soczewkowaty kształt) lub wewnątrz pnia w tzw. kieszeniach.  Te bryłki są płaskie, wygięte, w postaci płytek lub o nieregularnej formie. Z wnętrza pnia pochodzą tzw. Ośródki, najatrakcyjniejsze do wyrobu biżuterii, baryłkowate masywne bryłki.

Przemieszczające się bryły straciły naturalne kształty. Najczęściej są to formy nieregularne, fragmenty odłamane od jakiejś większej całości oraz drobne okruchy. Tzw. otoczaki, to bryły, których powierzchnia została oszlifowana przez przemieszczający się wraz z nimi lodowiec. Pierwotne kształty brył zmieniło także morskie falowanie.